Vanaf 1 juni presenteert het Rijksmuseum een nieuwe aanwinst op de Eregalerij: Bloemstilleven met een keizerskroon in een stenen nis (1613) van de zeventiende-eeuwse schilder Jacob Vosmaer. Het grote monumentale schilderij wordt beschouwd als het beste werk van de kunstenaar. Door deze aanwinst is het Rijksmuseum voor het eerst in staat om op het hoogste niveau een schilderij te tonen dat aan de wieg stond van het genre waar de Nederlandse schilderkunst zo beroemd om zou worden: het bloemstilleven.
Eind vorig jaar kreeg het Rijksmuseum de mogelijkheid het werk uit particulier bezit te verwerven. De verwerving is tot stand gekomen dankzij de steun van het Mondriaan Fonds, het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Nationaal Fonds Kunstbezit en haar Themafonds zeventiende-eeuwse schilderkunst en een bijdrage uit het Prins Bernhard Cultuurfonds), de BankGiro Loterij, de Rijksmuseum International Circle en een particuliere schenker.
Het bloemstilleven van Vosmaer is vanaf 1 juni op de Eregalerij te bewonderen, samen met andere stillevens van gedekte tafels die eerder zijn aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt.
Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum: ‘Dankzij de overweldigende steun van fondsen en particuliere schenkers gaat een lang gekoesterde wens in vervulling om op de Eregalerij het bloemstilleven op het hoogste niveau te kunnen tonen. Nederland is beroemd om zijn bloemen en ik vind het fantastisch dat we de aanwinst nu met iedereen kunnen delen.’
Bloemstilleven
Het bloemstilleven wordt beschouwd als een typisch Nederlands genre. Hoewel de Vlaming Jan Brueghel de Oude eind zestiende eeuw de eerste kunstenaar in de Nederlanden was die zich specialiseerde in het schilderen van bloemboeketten, waren het kort na 1600 de meesters in de noordelijke gewesten, zoals Ambrosius Bosschaert, Jacques de Gheyn en Roelant Savery, die het genre verder ontwikkelden en vervolgens tot grote bloei brachten. De Delftse schilder Jacob Woutersz Vosmaer behoorde tot deze vroege pioniers die meer aandacht aan het volume van de bloemen en de ronding van het boeket besteedden. Met zijn monumentale formaat, rijke detaillering en beweeglijke bloemen vormt Bloemstilleven met een keizerskroon in een stenen nis een cruciale schakel tussen de weelderige Vlaamse stillevens uit de periode rond 1600 en de meer naturalistische Nederlandse bloemstillevens in de eerste helft van de zeventiende eeuw.
Het verfijnde boeket
Het schilderij toont in een stenen nis een rijk bloemboeket, gearrangeerd in een aardewerk vaas met verfijnde rozetten. Vosmaer schilderde een pracht aan bloemen, waaronder zeldzame en ook kostbare soorten. De oranje keizerskroon, afkomstig uit Azië, was slechts enkele decennia eerder vanuit Turkije via Wenen in Europa geïntroduceerd. Rond de majestueuze bloem zijn onder andere rozen, irissen, tulpen, anjers, een kievitsbloem en lelies weergegeven. Opvallend is de sierlijke beweeglijkheid van hun gekromde stelen, hun gekrulde bladeren en kleurrijke bloemen. Door een subtiele lichtregie, de scheuren en barsten in het muurwerk, de gevallen bloemblaadjes en de kleine muis, wist Vosmaer met dit stilleven een krachtige, verhalende compositie te scheppen.
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum verbindt mensen, kunst en geschiedenis. Het Rijksmuseum beheert, conserveert, restaureert, onderzoekt, verzamelt, publiceert en presenteert. Schenkingen en nalatenschappen van particulieren, fondsen, (familie)stichtingen, de overheid en het bedrijfsleven zijn en blijven daarbij essentieel. Meer dan ooit is duidelijk dat het museum niet zonder zijn begunstigers kan. Het Rijksmuseum is ongelooflijk dankbaar voor alle begunstigers die zich met het museum verbonden hebben.