Begin maart 2020, net voor de wereld op slot ging, was op de kunstbeurs TEFAF een opmerkelijk werk van Cornelis Saftleven te zien: een schilderij met een bonte optocht van verklede dieren en monsters. Het schilderij verwijst op satirische wijze naar een belangrijke historische gebeurtenis: de uittocht van de katholieke geestelijken uit ’s-Hertogenbosch in 1629. Het werk kon recent door het museum worden aangekocht met de hulp van de Vereniging Rembrandt.
Het beleg van ’s-Hertogenbosch beheerste in 1629 maandenlang het nieuws. Kranten in heel Europa schreven er over en in dorpen en steden werd er uitgebreid over gesproken. Nieuwsgierige vorsten, edelen en rijke burgers logeerden in de omgeving van ’s-Hertogenbosch om met eigen ogen te zien hoe de ‘onoverwinnelijke Moerasdraak’ werd bestreden. Wereldnieuws!
Een bijzondere toevoeging
Het Noordbrabants Museum schenkt in zijn collectieopstelling ‘Het verhaal van Brabant’ ruim aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Daaronder ook verschillende, vrij realistische voorstellingen over het beleg van ’s-Hertogenbosch in 1629. Een satirisch schilderij als dat van Saftleven is echter uitzonderlijk: het toont prelaten, priesters en monniken – afgebeeld als dieren en fantasiewezens – die in processie het veroverde ’s-Hertogenbosch verlaten. Ze voeren processiekruisen, rozenkransen, gezangenboeken, kerkbanieren en heiligenbeelden met zich mee. De stoet wordt aangevoerd door een als bisschop uitgedoste olifant – een persiflage op bisschop Ophovius – die door een varken op een kruiwagen de stad wordt uitgereden. Dat alles vindt plaats onder muzikale begeleiding van monsters die afkomstig lijken uit een schilderij van Jheronimus Bosch.
Directeur Charles de Mooij is verheugd over deze aankoop: ‘Voor de katholieke inwoners van ’s-Hertogenbosch moet het verschrikkelijk zijn geweest, de inname van hun stad in 1629 en het daaropvolgende vertrek van bisschop Ophovius en de mannelijke geestelijken. Voor een protestantse spotvogel als Cornelis Saftleven was het echter een buitenkansje om de katholieke clerus op de hak te nemen. Letterlijk en figuurlijk een fantastische aanwinst voor Het Noordbrabants Museum!‘
Hartverwarmende steun
Een aankoop in deze tijd is zeker niet vanzelfsprekend. Het werk kon echter worden aangekocht met financiële steun van de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Jheronimus Fonds en haar Mevrouw dr. E. Frederiks Fonds. Het museum is de Vereniging Rembrandt dan ook bijzonder erkentelijk.