Constant Nieuwenhuys (Amsterdam, 1920-2005) wierf bekendheid als de intellectuele motor achter de avant-gardebeweging Cobra (1948-1951), die alle traditionele regels in de schilderkunst overboord gooide. Constant had als kunstenaar, auteur en muzikant een onafgebroken geloof in een betere wereld en was bovenal overtuigd van de belangrijke rol die creativiteit en kunst spelen in onze samenleving. Centraal in zijn oeuvre staat het omvangrijke project New Babylon, een futuristische stad waar de noodzaak om te werken dankzij de automatisering niet meer zou bestaan en mensen zich volledig zouden kunnen wijden aan het ontplooien van hun creativiteit. Aan de hand van maquettes, constructies, geografische kaarten, schilderijen, tekeningen, aquarellen, grafiek, films, teksten, lezingen en tijdelijke ‘omgevingen’ verbeeldde hij zijn ideeën over hoe deze nieuwe wereld eruit zal zien. Zijn gedachtegoed blijkt een inspiratiebron voor veel jonge kunstenaars die de behoefte hebben om hun maatschappelijke betrokkenheid uit te drukken via kunst.
‘We kijken vooruit’
‘Waar 100 jaar staat voor een afgerond geheel waarop wordt teruggekeken, staat 101 voor de transitie naar de volgende 100 jaar. We kijken vooruit’, aldus Kim van der Horst – directeur Constant 1 0 1 en stiefdochter van Constant. Deze visie kenmerkt het programma Constant 1 0 1. Samen met curator Zippora Elders ontwikkelt zij het programma waarin dichters, theatermakers, schrijvers, muzikanten en beeldend kunstenaars reflecteren met nieuw werk en projecten op het gedachtegoed en oeuvre van Constant in relatie tot actuele thema’s. De eerste projecten staan in de agenda op de website van Constant 101. De agenda vult zich gedurende het jaar met meer projecten.
Musea, presentatie instellingen en galeries
Het programma van Constant 1 0 1 is zeer divers en toegankelijk voor iedereen – interessant voor de kenner en nieuw publiek. Door heel het land organiseren musea, instellingen en galeries tentoonstellingen en bijeenkomsten met werk van Constant en nieuw werk van hedendaagse kunstenaars die reageren op zijn oeuvre. Deelnemende organisaties zijn Cobra Museum, Stedelijk Museum Amsterdam, Van Eesteren Museum, Rijksacademie, Framer Framed, Borzo Galerie (Noord-Holland), Kunstinstituut Melly, MaMA, Stedelijk Museum Schiedam (Zuid-Holland), Bureau Europa, Museum van Bommel van Dam (Limburg), Museum Henriette Polak, POST, (Gelderland), Museum Krona (Noord-Brabant), Rijksmuseum Twente (Overijssel).
Het eerstvolgende project op het programma is van 5 november t/m 27 maart in het Cobra Museum: de tentoonstelling ‘The future can be human’. Het museum nodigt hiervoor internationaal gerenommeerde kunstenaars Antonio Jose Guzman en Antonis Pittas uit nieuw werk te maken. Daarnaast selecteert Antonis Pittas circa 40 schilderijen en werken op papier van Constant, waaronder een aantal werken uit de periode ná New Babylon. Het Cobra Museum besteedt hiermee voor het eerst aandacht aan deze latere periode uit Constants oeuvre.
Later in het jaar volgt meer nieuw werk van fotograaf Krien Clevis, kunstenaarsduo ROBUCHE, en cimbalist en pianist Dani Luca met zijn vader en cimbalist Vassily.
Lezingen
Speciaal ter gelegenheid van de viering van 101 jaar Constant organiseert De Balie dit najaar drie avonden met politiek, kunst en literatuur centraal. Elke avond reflecteert een hedendaagse kunstenaar op een essay van Constant en gaat daarover in gesprek met tafelgasten.
- Femke Herregraven over de Nieuwe Wereld: Avant-garde, engagement, techniek
- Simon Wald-Lasowski over de Spelende Mens: Leefruimte, Homo ludens, ambacht
- Patricia Kaersenhout over de Romantiek en dialectiek: Compassie, contrast, poëzie
Om te hebben
Niet alleen is kunst in relatie tot Constant dit jaar te bezoeken, ook is er werk te koop. Literair tijdschrift De Gids brengt in december een speciale Constant x De Gids editie uit. Het themanummer staat in het teken van ‘De spelende mens/de vluchtende mens’ geïnspireerd door New Babylon. Spectrum Design neemt het wandrek, dat in 1956 in opdracht van Martin Visser is ontworpen door Constant, opnieuw in productie. Aanvankelijk in exclusieve oplage van 100.