Beste Gebouw van het Jaar 2020

De winnaar van de 15e editie van BNA Beste Gebouw van het Jaar is Forum Groningen, ontworpen door NL Architects, in opdracht van Gemeente Groningen. De architectuurprijs van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) voor ‘het gebouw met de meeste meerwaarde voor opdrachtgevers en samenleving’ werd 22 oktober uitgereikt via een feestelijke livestream. De Jury:

Knap hoe de architecten deze kolos op de krappe locatie achter de Grote markt hebben laten landen, waarbij de beschikbare ruimte maximaal is benut. Nog veel indrukwekkender is het gebouw zelf, dat sterk contrasteert met de omgeving, maar ook past in deze stad met zijn moderne architectuur. Maar bovenal waren we onder de indruk van de bruisende binnenwereld, waar studenten boven hun boeken hangen, kinderen spelen en gezinnen een dagje uit beleven. Een gebouw met een enorme aantrekkingskracht en verblijfskwaliteit, dat in alle opzichten een verrijking is voor de stad, als icoon, cultuurwarenhuis, panoramabalkon en als stadshuiskamer

• 

• 

• 

Forum moest het opnemen tegen negen andere genomineerden, verdeeld over vier categorieën: Fenix 1 in Rotterdam, Tiny Holiday Home in Vinkeveen, Huis met Staart in Soesterberg, Uitbreiding Rietveldacademie en Sandberginstituut in Amsterdam, de Werkspoorfabriek in Utrecht, Vogelobservatorium Tij in Stellendam, Park Paviljoen Het Nationale Park De Hoge Veluwe in Otterlo, Naturalis Biodiversity Center in Leiden en DOMUSDELA in Eindhoven. Dat laatste project kreeg de Publieksprijs, die vorig jaar naar de LocHal in Tilburg ging.   

• 

• 

• 

• 

De vier categoriewinnaars

1. Identiteit & Icoonwaarde: Park Paviljoen Het Nationale Park De Hoge Veluwe (Otterlo)

Bureau: De Zwarte Hond & Monadnock

Opdrachtgever: Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Dit gebouw is een krachtig object, tot in detail door ontworpen, en met een gevel die een prachtig licht- en schaduwspel geeft. Het eigentijdse interieur met open haard is uitnodigend en bezoekers voelen zich er thuis. De plint met zijn zigzag-glazen gevel maakt een mooie overgang tussen binnen en buiten en creëert plekken voor etalages en zitjes. De oude pannenkoekenboerderij is naar een nieuw niveau gebracht, zich voegend bij de iconische gebouwen op de Hoge Veluwe. Mooi, tijdloos, duurzaam. Verlichting, meubels, belettering: aan alles is gedacht. Op een ansichtkaart met het Kröller Müllermuseum en Jachthuis Hubertus, kan dit gebouw er zo bij

• 

• 

2. Leefbaarheid & Sociale Cohesie: Fenix 1 (Rotterdam) 

Bureau: Mei architects and planners

Opdrachtgever: Heijmans Vastgoed

We waren onder de indruk van de ruige betonconstructie en de gedurfde moderne ingreep. Een gebouw waar iedereen elkaar begroet, met een dansschool, werkruimtes en foodhallen die intensief worden gebruikt, een omgeving die er puik bij staat. Fenix 1 geeft een impuls van jewelste aan een opkomende wijk

• 

• 

• 

• 

3. Particuliere Woonbeleving: Tiny Holiday Home (Vinkeveen)

Bureau: i29 Architects

Opdrachtgever: particulier

In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister, ziet de jury. De beperkingen hebben de creativiteit aangewakkerd en dat heeft een ‘meesterlijk’ ontwerp opgeleverd dat ‘heel veel kwaliteit per vierkante meter biedt’. De geschakelde compositie past prachtig in de omgeving, en levert sfeervolle plekken op, in verbinding met de natuur. Het ontwerp is perfectionistisch tot in detail; zelfs de zwarte buitendouche is mee-ontworpen. Maar het doet nergens geforceerd aan. Een huis met persoonlijkheid, de ultieme plek om de stad te ontvluchten, een prachtig voorbeeld van hoe we kleiner kunnen wonen zonder in te leveren op kwaliteit 

• 

• 

• 

4. Stimulerende Omgevingen: Uitbreiding Rietveldacademie en Sandberg Instituut (Amsterdam)

Bureau: Fedlev onder leiding van Paulien Bremmer i.s.m. Hootsmans Architectuurbureau

Opdrachtgever: Stichting Gerrit Rietveldacademie

Met dit gebouw is het voorheen gesloten onderwijscomplex opengebroken, en met zijn transparante plint nodigt het uit tot interactie met de straat. Gebruikers worden door het gangloze interieur uitgedaagd om over de grenzen van hun vakgebied heen te kijken. De efficiënte en speelse opzet, de integratie van kunst, de aandacht voor natuurlijke ventilatie, de nauwe samenwerking tussen architect en gebruiker: het zijn volgens de jury thema’s die hier samenkomen in een fantastisch en vernieuwend onderwijsgebouw

Eervolle Vermeldingen:

De jury geeft Eervolle Vermeldingen aan gebouwen die net niet in aanmerking komen voor een nominatie maar wel een bijzondere meerwaarde of kwaliteit hebben die speciale vermelding en navolging verdient. 

Lijnbaan 35-43 (Rotterdam)

Bureau: BureauVanEig

Opdrachtgever: Manhave Vastgoed

Hoe een kozijndetail een heel blok en de aangrenzende stedelijke ruimte doet opleven, dat laat Bureau van Eig zien met deze gevelrenovatie van een zestal panden aan de Rotterdamse Lijnbaan. Met deze Eervolle Vermelding wil de jury het belang van een grondige analyse en probleemstelling onderstrepen, en van het detail als bewijs van een goed concept

Atlas TU Eindhoven

Bureau: Team V Architectuur

Opdrachtgever: Technische Universiteit Eindhoven

Het mooiste van dit project is de experimenteerdrift die eruit spreekt. Het uitzetraam is samen met onderzoekers van de faculteit ontwikkeld, evenals het lichtsysteem om het werkklimaat te verbeteren en de toegepaste wetenschap verder te brengen. De jury vindt dat deze benadering – het gebouw als studieobject – navolging verdient, en daarom krijgt dit project een Eervolle Vermelding