De Gouden Eeuw in Den Haag
Den Haag was in de Gouden Eeuw al het politieke middelpunt van de Republiek. Het was een internationaal diplomatiek centrum rondom de stadhouders van Oranje. Rond het Binnenhof verrezen indrukwekkende paleizen voor diplomaten, vertegenwoordigers van de provincies en rijke burgers. Hun aanwezigheid stimuleerde de productie van luxegoederen en ambitieuze bouwprojecten: Den Haag beleefde een periode van culturele bloei en economische groei. Tot zover het beeld dat tot voor kort gebruikelijk was in exposities over Hollands Glorie, van Dordrecht tot en met Amsterdam. Die tijd is echter voorbij. Tegenwoordig vragen zulke tentoonstellingen expliciet hoe het zat met armoede, kindersterfte, handel in koloniale producten en slavernij.
De tentoonstelling “Glans, Glorie en Misère. De Gouden Eeuw in Den Haag” in het Haags Historisch Museum zet de historische schittering af tegen de dagelijkse realiteit van de 17e eeuw. Den Haag was een stad van contrasten: het rijkste dorp (Den Haag was toen een dorp!) van Europa, centrum van macht, cultuur en wetenschap, met beroemde inwoners als Baruch Spinoza en Christiaan Huygens. Het was wel een snelgroeiend dorp, waarin een nieuwe middenklasse opkwam van (hof)leveranciers, ambachtslieden en arbeidsmigranten. Het grootse deel van de mensen in die tijd kende echter een onzeker bestaan. Zij waren volledig afhankelijk van economische voor- en tegenspoed, oorlog en vrede. Praal en rijkdom contrasteerden met armoede, uitbuiting en gebrekkige voorzieningen. In het dagelijks leven speelden misdaad en straf, lief en leed, geboorte en sterfte een grote rol, zowel ‘op stand’ als in de arme volksbuurten rond het Spui. Die verschillende werelden leefden langs en naast elkaar, maar waren desondanks wederzijds afhankelijk van elkaar. Soms kwamen ze ook met elkaar in botsing, zoals bij de executie van regenten Johan en Cornelis de Witt door het ontevreden en opgehitste volk.
Naast schilderijen, tekeningen en prenten en gebruiksvoorwerpen maken archiefstukken en ooggetuigenverslagen (dagboekfragmenten, citaten uit liefdesbrieven, gedichten en rechtbankverslagen) het samengaan van deze werelden in het 17e-eeuwse Den Haag inzichtelijk.
Glans, glorie en misère
De Gouden Eeuw in Den Haag
T/m 27 oktober 2019
W: haagshistorischmuseum.nl