Tegenover Frans Hals, Rembrandt en Vermeer hadden de Zuidelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw hun eigen Grote Drie met Jordaens, Rubens en Van Dyck. Van deze drie is Jordaens wellicht het minst bekend bij het grote publiek. Daar brengen het Frans Hals Museum en The Phoebus Foundation verandering in met de tentoonstelling Thuis bij Jordaens. Centraal daarin staat Antwerpse meester Jacob Jordaens. Marrigje Rikken, Hoofd Collecties van het Frans Hals Museum: ‘De vlotte penseelstreek van Jordaens en de bravoure en spontaniteit die hij in zijn schilderijen wist te leggen, waren in de zeventiende eeuw erg populair. Hij wist precies waar zijn publiek, de gegoede burgerij, behoefte aan had en speelde hier handig op in.’
[Inzet: Jacob Jordaens, Venus en Adonis, c. 1615, Olieverf op doek, 119 x 152,5 cm, © The Phoebus Foundation, Antwerpen]
Jordaens schilderde even zwierig, menselijk en eigenzinnig als zijn tijdgenoot Frans Hals. In locatie Hof van het Frans Hals Museum komen ook de verhalen achter zijn schilderijen aan bod. Een van de hoogtepunten in de tentoonstelling is de hedendaagse reconstructie vande pronkkamer uit Jordaens’ woonhuis.
Jordaens’ pronkkamer
De pronkkamer laat zien hoe en waar Jordaens zijn rijke klanten ontving. Deze kamer was op spectaculaire wijze gedecoreerd met schilderijen van eigen hand. De deuren en het plafond waren beschilderd in een indrukwekkend perspectief. De bestaand gebleven schilderijen uit de ontvangstkamer zijn recent gerestaureerd door The Phoebus Foundation. In de pronkkamer in het Frans Hals Museum zijn ze nu voor het eerst weer allemaal bij elkaar te zien. De deur- en plafondstukken zijn op een bijzondere manier te bekijken. Door een spiegelvloer worden bezoekers letterlijk omgeven door de schilderingen en kunnen zij ervaren hoe de pronkkamer destijds bezoekers overweldigde. Zo is men even ‘thuis bij Jordaens’, tussen de kunstwerken, zoals Jordaens het bedoeld had.
Grote thema’s menselijk gebracht
Thuis bij Jordaens presenteert een uitgebalanceerde selectie werken, aan de hand van een aantal herkenbare thema’s zoals geloof en vrolijkheid. Zo kunnen bezoekers ontdekken hoe Jordaens elementen van het huiselijk leven toevoegde in bijvoorbeeld mythologische schilderijen, zoals een po naast het bed van Cupido. Op die manier liet hij grote onderwerpen op een toegankelijke manier zien, vaak met een vleugje humor. Jordaens schilderde echte, levende mensen. Dat is goed terug te zien op een van de topstukken uit de tentoonstelling: Zo de ouden zongen, zo piepen de jongen. Naarmate je langer kijkt, vallen daarin steeds meer details en spitsvondigheden op. Ook het Portret van Elisabeth Jordaens, de dochter van de kunstenaar en het feit dat zijn schoonvader Adam van Noort op meerdere schilderijen is verbeeld, zijn sprekende voorbeelden van de persoonlijke en menselijke benadering van Jordaens.
Rikken hoopt dat de tentoonstelling bezoekers ook met een nieuwe blik naar Frans Hals doet kijken, gezien de opmerkelijke stilistische overeenkomsten tussen hem en Jordaens wat betreft de spontaniteit van schilderen, benadering van onderwerpen en penseelstreek.
Ouderwets vol programma
Thuis bij Jordaens is de eerste tentoonstelling sinds de lockdown waarvoor het Frans Hals Museum weer inleidingen organiseert en waarbij er weer rondleidingen zijn langs de hoogtepunten uit de tentoonstelling en de vaste collectiepresentatie Haarlemse Helden. Andere Meesters. Daarnaast zijn er voor gezinnen en kinderen op verschillende data speciale kindertours en schilderworkshops.
T/m 30 januari 2022
Locatie Hof, Frans Hals Museum
Groot Heiligland 62, Haarlem