Vanaf oktober 2020 presenteert het Joods Cultureel Kwartier ‘Waterlooplein. De buurt binnenstebuiten’. In deze uitgebreide tentoonstelling over het hart van de voormalige Jodenbuurt in Amsterdam wordt de bekende én onbekende geschiedenis ontrafeld. Wie leefde hier vroeger? Wat was dit voor buurt? Wat is het verhaal van het beroemde Waterlooplein?
Als een kale zandvlakte, zo lag het Waterlooplein er veertig jaar geleden bij. De leegte is in afwachting van wat komen gaat: het complex van het stadhuis-muziektheater, vlakbij het museum, met aangrenzend de markt. Het grote gat midden in de eens zo volle Jodenbuurt doet je afvragen hoe het er hier vroeger uitzag. Wat is er verdwenen? En waarom?
De buurt binnenstebuiten
Onder de grond, in het binnenste van de buurt, proberen stadsarcheologen in de jaren 1980 antwoorden op deze vragen te vinden. Nu, na onderzoek met de nieuwste technieken, vertellen deze voorwerpen over de vaak joodse bewoners van de buurt, die vierhonderd jaar geleden ontstond op de nieuwe eilanden Vlooienburg, Uilenburg, Marken en Rapenburg. Vanaf het ontstaan rond 1600 trok de buurt verschillende groepen immigranten, onder wie veel Portugese joden. In de 18e en 19e eeuw groeide de armoede in de drukke, levendige buurt en tijdens de asgrauwe jaren van de Tweede Wereldoorlog en vlak daarna was het een plek van leed. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw veranderde de buurt drastisch door de aanleg van de metro en de komst van het omstreden stadhuis-muziektheater.
De tentoonstelling is een samenwerking van the Amsterdam Centre for Ancient Studies and Archaeology (ACASA), Bureau Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam en het Joods Historisch Museum.