Dit najaar (van 20 september 2024 t/m 2 maart 2025) is in museum Beelden aan Zee in Den Haag de tentoonstelling Joan Miró – Sculptures te zien. Het is voor het eerst dat een Nederlands museum een overzichtstentoonstelling van deze omvang aan het driedimensionale werk van Joan Miró wijdt. Dankzij een nauwe samenwerking met gerenommeerde museale partners en publieke en particuliere collecties, waaronder de Fundació Joan Miró in Barcelona en de Fondation Maeght in Saint-Paul-de-Vence, worden 55 sculpturen van de Catalaanse grootmeester van het surrealisme aan het publiek getoond.
Joan Miró (1893 – 1983) zei ooit als 81-jarige tegen collega-kunstenaar Alexander Calder: “I am an established painter but a young sculptor”. Miró verwierf wereldfaam met zijn kleurrijke, surrealistische schilderijen, tekeningen en collages, maar voor zijn sculpturen kreeg hij pas veel later erkenning. Critici beschouwden ze als verlengstukken van zijn schilderijen, in plaats van als ‘echte’, autonome sculpturen. Desondanks bleef Miró trouw aan zijn bijzonder originele werkwijze.
Joan Miró – Sculptures toont 55 van zijn meesterwerken, variërend van figuren die de vormentaal uit zijn schilderijen weerspiegelen tot geabstraheerde vogels en metaforische portretten van vrouwen, vormgegeven in assemblages met alledaagse voorwerpen. De tentoonstelling kwam tot stand dankzij een nauwe samenwerking met toonaangevende museale partners en publieke en particuliere collecties, waaronder de Fundació Joan Miró in Barcelona en de Fondation Maeght in Saint-Paul-de-Vence.
Links: Joan Miró, Personnage/Personage, 1967. Beschilderd brons, 218 x 47 x 41,5 cm. Fundació Joan Miró, Barcelona. Recht: Joan Miró met de samengestelde voorwerpen van Personage, 1967. Foto: Claude Gaspari.
Een oeuvre in beeld
Brigitte Bloksma, directeur van museum Beelden aan Zee, kijkt uit naar het moment waarop alle sculpturen bijeenkomen: “Het is een groot voorrecht om in samenwerking met alle partners dit overzicht van Miró’s moderne sculpturen de komende maanden in ons museum te tonen. Met zijn rijke fantasie en vernieuwende kijk op kunst beïnvloedde hij niet alleen een groot aantal kunstenaars, maar ook de wijze waarop talloze liefhebbers van zijn werk de wereld aanschouwen. Met deze tentoonstelling hopen wij dat de beeldhouwkunst van een van de meest unieke en belangrijke kunstenaars van de twintigste eeuw de erkenning en bekendheid bij een breed publiek krijgt die het verdient.”
Directeur Marko Daniel van de Fundació Joan Miró, de grootste bruikleengever van de tentoonstelling, zegt: “In zijn beeldhouwwerken komt Joan Miró’s belangstelling voor materialen en de manier waarop ze zijn werk vormgeven het duidelijkst naar voren. Zijn nieuwsgierigheid en creativiteit blijven zijn hele leven zichtbaar. Deze zorgvuldig samengestelde tentoonstelling met 38 sculpturen uit onze collectie toont met hoeveel vakmanschap en scherpzinnigheid Miró zijn kunstwerken poëtisch tot leven wist te brengen.”
Van keramiek tot gips en brons
Gevoed door zijn experimentele aard, gecombineerd met zijn voorliefde voor primitieve vormen en ambachtelijkheid, verbeelden de tentoongestelde sculpturen Miró’s voortdurende zoektocht naar nieuwe ideeën, materialen en technieken.
Zijn eerste stappen op het gebied van de beeldhouwkunst vonden eind jaren twintig en begin jaren dertig plaats. Hij begon met klei te experimenteren en maakte tijdens zijn carrière honderden keramische kunstwerken, waaronder borden en vazen die hij beschilderde in zijn eigen unieke beeldtaal. Hoewel Miró de technische productie soms aan anderen overliet, bleef hij betrokken bij het creatieve proces. De kunstenaar beschouwde dit als een vorm van artistieke magie, waarbij de synergie van klei, vlam, as en rook resulteerde in buitengewone objecten.
Joan Miró en de zee
Miró begon vanaf 1928 alledaagse voorwerpen te combineren in ironische assemblages. Lepels, stenen, spijkers, speelgoed, stoelen, verftubes en boomwortels kregen een symbolische betekenis in zijn surrealistische voorstellingen. Soms kleurrijk beschilderd, zoals het aandoenlijke Femme et oiseau uit 1967. Voor Miró was de natuur en in het bijzonder de zee een belangrijke inspiratiebron. Het was op het strand nabij zijn atelier op Mallorca dat zijn liefde voor beeldhouwen een grote impuls kreeg. De natuurlijke objecten die hij daar vond, vormden een belangrijke aanleiding voor zijn sculpturen en assemblages. Het is daarom bijzonder toepasselijk dat zijn driedimensionale werk nu in museum Beelden aan Zee, in de directe nabijheid van de zee, getoond wordt.
Door objecten op de grond van zijn atelier te leggen creëerde de meester verrassende composities, die hij vaak Personnage noemde en in brons liet afgieten. Ze ogen spontaan en intuïtief, maar zijn tevens het resultaat van een weloverwogen proces. Zo maakte Miró als opmaat voor sommige bronzen beelden maquettes in gips, waaraan hij kon blijven modelleren tot hij ze goed genoeg vond om af te laten gieten. Enkele van deze gipsen uit het depot van de Fundació Joan Miró, zoals het grote Model for Torso uit 1969, illustreren dit belangrijke aspect van zijn werkwijze en worden nu voor het eerst in een museum tentoongesteld.
Monumentaal
Het persoonlijke handschrift van Miró leende zich ook uitstekend voor grootschalige beelden in de openbare ruimte. Zijn meest ambitieuze werken ontstonden in de jaren zestig en zeventig. Dankzij de sterke reputatie die hij in de voorafgaande decennia had opgebouwd, kreeg hij richting het einde van zijn carrière geregeld opdrachten voor monumentale sculpturen. Deze boden hem gelegenheid om nieuwe bouwmaterialen zoals staal, gaas, beton en keramische tegels te verkennen.
Naast het bronzen Project pour un monument uit 1971 is in de tentoonstelling ook het drie meter hoge, beschilderde model van synthetische hars voor de sculptuur Couple d’amoureux aux jeux de fleurs d’amandier te zien, dat in 1977 voor La Défense in Parijs werd geplaatst. Het model uit 1975 is slechts één keer in zijn geschiedenis buiten de Fundació Joan Miró tentoongesteld.
Met Joan Miró – Sculptures wordt zo een krachtig sculpturaal oeuvre van Miró belicht, van het eerste keramische werk tot aan zijn laatste sculpturen, waarbij het creatieve proces dat ten grondslag lag aan zijn succes als beeldhouwer aan de hand van verschillende materialen inzichtelijk wordt gemaakt. De tentoonstelling wordt georganiseerd door museum Beelden aan Zee in samenwerking met de Fundació Joan Miró in Barcelona. Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus, die onder andere ingaat op de werkwijze van de kunstenaar en de symboliek van zijn beeldhouwkunst.
Dertig jaar museum Beelden aan Zee
De tentoonstelling over Miró past in een reeks van monografische tentoonstellingen – Henry Moore (2023), Niki de Saint-Phalle (2019), Zadkine (2018) en Picasso (2016) – die museum Beelden aan Zee sinds de oprichting in 1994 door verzamelaarsechtpaar Theo Scholten en Lida Scholten-Miltenburg heeft kunnen realiseren. Met zijn unieke ligging aan zee en bijzondere architectuur is het museum de afgelopen dertig jaar uitgegroeid tot een toonaangevende plek voor moderne en hedendaagse beeldhouwkunst in Nederland en ver daarbuiten.
Gelijktijdig met Joan Miró – Sculptures opent ook de eerste solotentoonstelling van de Nederlandse Vera Gulikers (1991): Love over Gold. Net als Miró is ze naast schilder ook beeldhouwer. Met haar felgekleurde schilderijen en niet eerder getoonde sculpturen brengt ze een eerbetoon aan het vrouwelijke, met een ironische verwijzing naar het heersende schoonheidsideaal.
Bezoekers kunnen tot en met 15 december 2024 in de tentoonstelling Jean Arp: A Petrified Forest eveneens de 22 sculpturen van Jean (Hans) Arp (1886 – 1966) bewonderen, die recent door de Stiftung Hans Arp und Sophie Taeuber-Arp e.V. aan museum Beelden aan Zee werden geschonken.
Joan Miró – Sculptures is te zien van 20 september 2024 t/m 2 maart 2025 in museum Beelden aan Zee. Ter gelegenheid van de tentoonstelling is het museum ook iedere maandag tussen 13.00 en 17.00 uur geopend.
Voor informatie en tickets klik hier.
Deze expositie komt tot stand in samenwerking met:
